آشنایی با هنر خراطی

-

      |    

-

      |    

-

       |    

1395\10\07

       |    

از گروه : صنايع دستي

چوب، فراوان‌ترین ماده ی موجود در طبیعت است که از روزگاران گذشته مورد استفاده‌ی بشر بوده است. انسان، از دیرباز با بهره‌گیری از انواع چوب‌های در دسترس، وسایل، ابزار و محصولات مورد نیاز خود را که به طور عمده جنبه‌ی مصرفی داشته است را تولید و مورد استفاده در زندگی روزمره قرار داده است. طبعاً در این رهگذر با بهره گیری از ذوق و سلیقه و گاه مهارت و خلاقیت خود آثار هنری را هم پدیده آورده است.این مقاله به معرفی هنر خراطی میپردازد.

 

آشنایی با هنر خراطی

چوب، فراوان‌ترین ماده ی موجود در طبیعت است که از روزگاران گذشته مورد استفاده‌ی بشر بوده است. انسان، از دیرباز با بهره‌گیری از انواع چوب‌های در دسترس، وسایل، ابزار و محصولات مورد نیاز خود را که به طور عمده جنبه‌ی مصرفی داشته است را تولید و مورد استفاده در زندگی روزمره قرار داده است. طبعاً در این رهگذر با بهره گیری از ذوق و سلیقه و گاه مهارت و خلاقیت خود آثار هنری را هم پدیده آورده است. از آن جا که چوب، ماده ای است که دارای قابلیت‌ها، خواص و ویژگی های خاص بوده و هست لذا از دورترین زمان ها، در سرزمین ایران- به عنوان یکی از ممالکی که ذخیره چوب قابل اعتنایی را داشته است- هنرمندان با ذوق کشورمان نیز توانسته اند آثار ارزشمندی را تولید و عرضه دارند که بسیاری از آن هم اکنون زینت بخش موزه ها و دیگر مراکز هنری جهان است. هنرهای مرتبط با چوب در کشورمان به طور عمده شامل خراطی، کنده‌کاری،منبت کاری،مشبک‌کاری، منبت – مشبک- ، معرق، نازک‌کاری (ریزه‌کاری)، خاتم‌سازی،گره‌چینی، حجم‌های چوبی، سازه های چوبی، نقاشی روی چوب،لاک‌های چوبی، منبت- معرق- ، سوخت روی چوب و... و سرانجام تلفیق چوب و فلز می‌شود.

خراطی، عبارت است از هنر تراش و شکل بخشیدن و صاف و صیقل کردن چوب در اثر حرکت دّوّرانی دستگاه خراطی.تولید محصولاتی نظیر عصا، نی و بدنه ی قلیان، مهره‌های شطرنج، قنددان،شانه‌ی چوبی، پایه‌ی آباژور،چوبی رختی، وردنه، پایه‌ی مبل و میز و... موضوع هنر خراطی است. خراطی از صنایع کهن و هنرهای پر پیشینه‌ی کشورمان است و در حال حاضر، در مناطقی از کشورمان که چوب، مهمترین و عمده‌ترین ماده‌ی اولیه‌ی این «هنر- صنعت» پیدا می شود، رایج است. از جمله مراکز مهم تولید محصولات خراطی چوب می‌توان به رشت،ارومیه، سقز، دزفول،چالوس، ساری، سنندج،اردبیل، تبریز، و تهران اشاره کرد. برای ساخت فرآورده های چوبی خراطی، مراحل مختلف و متعددی طی می‌شود که به ترتیب عبارت است از:

  • انتخاب نوع چوب در ارتباط با محصول تولیدی
  • برش چوب به وسیله‌ی ارّه‌ی نواری و استفاده از رنده برای آن که چوب تقریباً به اندازه‌ی مورد نیاز برای شیبی که ساخت آن مورد نظر است، درآید.
  • بستن چوب بریده شده به دستگاه خراطی و گرد کردن آن و یا اصطلاحاً به صورت نیمه‌کاره در آوردن آن.  

خراطی

خراطی

  • چنانچه تولید محصولی تو خالی مورد نظر باشد، کار نیمه‌کاره را به وسیله‌ی سه نظام به دستگاه خراطی می‌بندند و توی آن را خالی می کنند.
  • تکمیل کار نیمه کاره و پرداخت قسمت خارجی آن توسط مغار- در حالت حرکت دّوّرانی دستگاه خراطی- و سپس سمباده و نیز کلیر کاری محصول.

پس از انجام این مرحله، محصول،برای عرضه آماده است.

خراطی

خراطی

 

خراطی

دریک کارخوب خراطی باید:

  • سطوح کارصاف و صیقل باشد و تعادل و تقارن در آن‌ها رعایت شده باشد.
  • بر روی چوب مورد استفاده در خراطی، موم یا شیره چوب نباشد.
  • اگر نگهداری و تغییر رنگ آثار خراطی از موادی همچون کیلر، سیلر، تینر، پلی‌استر و... استفاده شود، این مواد باید رنگ طبیعی چوب را داشته باشد، زیرا آثار خراطی معمولاً در معرض اصطکاک قرار دارد.
  • ماده یا رنگ اضافی بر روی چوب دیده نشود

     

 

درباره کافه کادو